حتما این روزها کلمه هوش مصنوعی، (Artificial Intelligence یا AI) ، زیاد به گوشتان می‌خورد و برایتان سوال پیش آمده که هوش مصنوعی چیست؟ در این مقاله هوش مصنوعی به زبان ساده برایتان بیان می‌شود. به طور ساده می‌توان گفت که هوش مصنوعی، برنامه‌ای کامپیوتری است که قادر به انجام کارها با هوشی شبیه به هوش انسان است. تا کنون برنامه‌های زیادی نوشته شده‌اند که برخی از کارها را مثل انسان‌ها یا حتی بهتر انجام می‌دهند. مثلا در سال ۱۹۹۷، برنامه‌ای کامپیوتری که ساخت شرکت IBM بود و به Deep Blue معروف بود، موفق به شکست دادن قهرمان شطرنج جهان (گری کاسپاروف) شد. این پیروزی نقطه عطفی در تاریخ هوش مصنوعی محسوب می‌شود. مثال‌هایی از این قبیل نیز شامل برنامه‌های هوش مصنوعی می‌شوند؛ مثل ماشین‌های خودران، برنامه‌های تشخیص چهره، پیشنهاد دادن چند فیلم به یک شخص بر اساس لیست علاقهمندیهای آن شخص، همگی مواردی از هوش مصنوعی هستند که در ادامه بیشتر راجع به آنها توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید تا هوش مصنوعی به زبان ساده را با هم کشف کنیم.
تفاوت هوش مصنوعی و ربات
هوش مصنوعی چیست؟ آیا هوش مصنوعی و ربات دو مفهوم مرتبط هستند؟ پاسخ بله است. اما تفاوت‌هایی نیز دارند. ممکن است با شنیدن کلمه هوش مصنوعی، تصویری از یک ربات انسان‌نما که در اکثر فیلم‌های علمی و تخیلی می‌بینید در ذهنتان بیاید. ممکن است این تصور تا حدودی درست باشد اما هنوز با رباتی که کاملا شبیه انسان باشد و سایر انسان‌ها قادر به تشخیص این موضوع نباشند سال‌های زیادی فاصله داریم. در واقع اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، ربات یک دستگاه فیزیکی است که قادر به انجام وظایف مشخصی است و یک ربات با استفاده از حسگرها، موتورها و سیستم کنترلی، عمل می‌کند. ربات می‌تواند با محیط اطراف خود تعامل داشته باشد و وظایف مشخصی را انجام دهد، مثل ربات‌های صنعتی، ربات‌های خدماتی یا ربات‌های خانگی مثل جاروبرقی‌ای که خودش خانه را تمیز می‌کند. تا اینجای کار به نظر کمی به جواب سوال “ هوش مصنوعی چیست؟ " رسیده‌ایم. اما همه چیز را هنوز نمی‌دانیم. برای اینکه هوش مصنوعی به زبان ساده بیاموزیم با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید. هوش مصنوعی، به مجموعه‌ای از الگوریتم‌ها گفته می‌شود که به کامپیوترها و سیستم‌ها اجازه می‌دهد تا وظایفی را با استفاده از داده‌ها و الگوهای مشاهده شده انجام دهند و درک و تصمیم‌گیری مشابه انسان را داشته باشند. هوش مصنوعی شامل زیرمجموعه‌هایی مانند یادگیری ماشین، شبکه‌های عصبی، پردازش زبان طبیعی و بینایی ماشین است. به طور خلاصه، هوش مصنوعی یک برنامه کامپیوتری پیچیده است که با الگوریتم‌ها و الگوهایی که دریافت می‌کند، در نهایت به یک تصمیم می‌رسد و به عنوان خروجی آن را به ما تحویل می‌دهد. در حالی که ربات یک دستگاه فیزیکی است که با استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند وظایف خاصی را انجام دهد.
اولین بار کار کردن روی برنامه‌های کامپیوتری که قادر به حل مسائلی مثل یک انسان باشند، (البته تا حدودی) از سال ۱۹۵۲ آغاز شد و واژه هوش مصنوعی در سال ۱۹۵۶ با نام "هوش مصنوعی" (یا همان Artificial Intelligence) معرفی شد و امروزه تقریبا ۷۰ سال است که روی این زمینه کار می‌شود. در ابتدا زمینه هوش مصنوعی، بیشتر در زمینه ریاضیات و مسائل ریاضی بود. اما به سرعت در زمینه‌های دیگر هم مورد استفاده قرار گرفت و امروزه کاربردهایی در حوزه‌هایی مثل پزشکی، خودرو، فروشگاه‌های آنلاین، صنعت تولید و بازاریابی و غیره دارد.
سیستم‌های تصمیم‌گیری هوشمند
این برنامه‌ها را اگر بخواهیم با هوش مصنوعی به زبان ساده توضیح دهیم، برنامه‌هایی هستند که از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری در مواقع پیچیده استفاده می‌کنند. مثلاً می‌توان از الگوریتم‌های هوش مصنوعی در بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری، تخمین ریسک و تجزیه و تحلیل مالی استفاده کرد.
الگوریتم‌های یادگیری ماشینی
این الگوریتم‌ها را اگر بخواهیم با هوش مصنوعی به زبان ساده توضیح دهیم، الگوریتم‌هایی هستند که برای یادگیری از داده‌ها و مدل‌سازی روابط پیچیده در ریاضیات، استفاده می‌شوند. مثلاً برای تشخیص الگوهای خاص، پیش‌بینی سری‌های زمانی و تحلیل تصاویر از الگوریتم‌های یادگیری ماشین استفاده کرد.
این فقط چند نمونه از کاربردهای هوش مصنوعی در ریاضیات هستند و هنوز بسیاری از برنامه‌ها و کاربردهای دیگر وجود دارند که در این مقاله نیاورده‌ایم. شما برای اینکه بخواهید بدانید هوش مصنوعی چیست؟ باید همیشه به‌روز باشید و همواره هوش مصنوعی را دنبال کنید. ما سعی کرده‌ایم تا در این مقاله هوش مصنوعی به زبان ساده را برای شما تشریح کنیم. اما از آنجایی که هوش مصنوعی بسیار پرقدرت و دارای الگوریتم‌های پیچیده، اما جذاب می‌باشد گاهی نیاز به استفاده از برخی واژه‌ها و کلماتی است که ممکن است تا به حال نشنیده باشید.
چالش‌ها و آینده هوش مصنوعی چیست؟
هر فردی که درباره هوش مصنوعی مطالعه می‌کند، حتما با این سوال روبرو می‌شود که در آینده قرار است چه اتفاقی بیفتد و آینده هوش مصنوعی چیست؟ در این بخش، چالش‌ها و مسائلی که هوش مصنوعی با آنها روبروست، بررسی می‌شوند. از مسائل اخلاقی و حریم خصوصی، تا تأثیرات اجتماعی و اقتصادی هوش مصنوعی، تمامی چالش‌هایی که در مسیر پیشرفت هوش مصنوعی قابل توجه هستند، مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند. همچنین، در این بخش نگاهی به آینده هوش مصنوعی و پیش‌بینی‌های مرتبط با توسعه آن در آینده می‌شود. هوش مصنوعی به عنوان یک حوزه پررشد و مهم در علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات مورد بررسی قرار می‌گیرد. با توسعه تکنیک‌های یادگیری ماشینی و استفاده از آنها در صنایع مختلف، هوش مصنوعی توانسته است به طور قابل توجهی بر تغییرات و پیشرفت‌های جهانی تأثیر بگذارد. با ادامه تحقیقات و پیشرفت در این حوزه، امیدواریم که هوش مصنوعی بتواند در حل مسائل پیچیده و بهبود عملکرد صنایع و خدمات مختلف به ما کمک کند. مثلا پیش بینی شده است که در آینده هوش مصنوعی می‌تواند بسیاری از مشاغل را از بین ببرد و مشاغل جدیدتری ایجاد نماید. چیزی که بیشتر از دانستن آینده هوش مصنوعی مهم است این است که ما باید حتما خودمان را با دانش روز هوش مصنوعی آشنا کنیم و همپای هوش مصنوعی پیش برویم تا در آینده اتفاقاتی که قرار است بیفتد روی ما تاثیر خیلی بدی نگذارد و بتوانیم مشکلات خود را حل کنیم و یا اینکه آنچه آموخته‌ایم را در مشاغلی که در آینده قرار است به وجود بیاید استفاده کنیم. درواقع هوش مصنوعی به زبان ساده آنقدر برای ما و کودکان ما واجب است که باید همواره در پی آن باشیم تا در آینده دچار آسیب نشویم.
همانطور که در بالا گفته شد، آینده ما تحت تاثیر هوش مصنوعی می‌باشد. حال چه کسانی بیشتر در آینده با چالش روبرو هستند؟ مشخص است که کودکان در آینده چالش‌های زیادی را تجربه خواهند کرد. پس باید بدانند هوش مصنوعی چیست؟ و چگونه می‌توانند از هوش مصنوعی در راستای بهتر شدن آینده استفاده کنند. هوش مصنوعی جزیی از زندگی روزمره ما شده است. کودکان باید بتوانند درک کنند که چگونه AI در زندگی روزمره‌شان نقش دارد، از دستگاه‌های هوشمند مانند تلفن‌های هوشمند و ربات‌های خانگی تا سیستم‌های خودران در خودروها. شاید خودروهای خودران یا ربات‌های خانگی در حال حاضر همهگیر نباشند؛ اما در آینده نه چندان دور در دسترس همگی قرار خواهند گرفت. باید به یاد داشته باشیم که ۲۰ سال پیش افراد معدودی تلفن‌های هوشمند داشتند. در حالی که امروزه هر کدام از ما از چندین تلفن هوشمند استفاده می‌کنیم. آشنایی با هوش مصنوعی به کودکان کمک می‌کند تا از آینده فناوری آگاه باشند و بتوانند در جهان دیجیتالی رو به رشد امروزه با موفقیت مشارکت کنند و در این دنیایی که تغییرات در آن سریع رخ می دهد، از بقیه جا نمانند. از دیگر موارد آشنا بودن با هوش مصنوعی این است که به کودکان کمک می‌کند تا بهتر بفهمند که چگونه دستگاه‌ها و سیستم‌های هوشمند کار می‌کنند. آنها می‌توانند به مفاهیم مانند الگوریتم‌ها، تصمیم‌گیری بر اساس ورودی‌ها و داده‌های موجود و ذخیره شده و همچنین یادگیری ماشین آشنا شوند. این آشنایی باعث می‌شود که کودکان بهتر بفهمند که چگونه فناوری‌ها تصمیم‌ها را می‌گیرند و به چه شکلی عمل می‌کنند. یادگیری هوش مصنوعی، می‌تواند مهارت‌های نرم مورد نیاز برای زندگی در قرن بیست و یکم را در کودکان تقویت کند که شامل مهارت‌هایی مانند خلاقیت، تفکر انتقادی، مهارت حل مسئله، همکاری و مهارت مهم تصمیم‌گیری است. هوش مصنوعی می‌تواند به کودکان کمک کند تا این مهارت‌ها را تقویت کنند و در مواجهه با چالش‌ها و مسائل پیچیده، بهتر عمل کنند. با رشد هر روزه هوش مصنوعی، شغل‌های جدیدی هم ایجاد می‌شوند و برخی از شغل‌های قدیمی کم‌کم از بین می‌روند. آشنایی با مفاهیم و اصول هوش مصنوعی، کودکان را برای شغل‌های مرتبط با فناوری آینده آماده می‌کند و قابلیت رشد و پیشرفت در این حوزه را به آنها می‌دهد؛ در حالی که نداشتن آگاهی در مورد این فناوری آینده شغلی آنها را به خطر می‌اندازد. به طور کلی، آشنایی کودکان با هوش مصنوعی آنها را به دنیای فناوری و اطلاعاتی که در آن زندگی می‌کنند، متصل می‌کند و به آنها ابزارها و مهارت‌های لازم را می‌دهد تا در جامعه‌ای پیچیده و دیجیتالی با موفقیت عمل کنند. به بیان ساده‌تر، آنها باید بدانند هوش مصنوعی چیست، و چگونه می‌توانند از هوش مصنوعی برای داشتن آینده‌ای بهتر استفاده کنند.
هوش مصنوعی چیست و چه ارتباطی با برنامه‌نویسی دارد؟
درباره اینکه هوش مصنوعی چیست، پیش‌تر زیاد صحبت کرده‌ایم. هرچند همانطور که در طول مقاله گفته شده ما همیشه باید در پی این سوال باشیم و هیچ وقت آن را از یاد نبریم و همراه به روز باشیم. اما باید بدانیم هوش مصنوعی (AI) در برنامه‌نویسی نقش مهمی ایفا می‌کند. برنامه‌نویسان می‌توانند از تکنیک‌ها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی استفاده کنند تا برنامه‌های قدرتمند و هوشمندی را ایجاد کنند. در زیر تعدادی از کاربردهای هوش مصنوعی در برنامه‌نویسی را بررسی می‌کنیم:
یادگیری ماشینی
یادگیری ماشینی یک حوزه از هوش مصنوعی است که بر روی توسعه الگوریتم‌ها و مدل‌هایی تمرکز دارد که قادر به یادگیری از داده‌ها و بهبود عملکرد خود هستند. برنامه‌نویسان می‌توانند از الگوریتم‌ها و کتابخانه‌های یادگیری ماشینی مانند TensorFlow و scikit-learn استفاده کنند تا مدل‌های هوشمندی را برای تشخیص الگوها، پیش‌بینی و تصمیم‌گیری ایجاد کنند.
پردازش زبان طبیعی
هوش مصنوعی می‌تواند در تحلیل و پردازش زبان طبیعی به کمک برنامه‌نویسان باشد. این شامل تشخیص و تفسیر متن، ترجمه خودکار، خلاصه‌سازی متن و پاسخ به سوالات مبتنی بر متن است. با استفاده از الگوریتم‌ها و کتابخانه‌های مربوط به پردازش زبان طبیعی مانند NLTK و SpaCy، برنامه‌نویسان می‌توانند برنامه‌هایی بسازند که قادر به تحلیل و فهم متن‌ها باشند.
بینایی ماشین
برنامه‌نویسان می‌توانند از هوش مصنوعی برای تشخیص الگوها و اشیا در تصاویر استفاده کنند. از الگوریتم‌ها و کتابخانه‌هایی مانند OpenCV و TensorFlow می‌توان برای تشخیص چهره، تشخیص شی، تفکیک و پیگیری اجسام، تشخیص علامت‌ها و غیره استفاده کرد.
رباتیک
هوش مصنوعی در برنامه‌نویسی رباتیک نقش مهمی دارد. برنامه‌نویسان می‌توانند از الگوریتم‌ها و فنون هوش مصنوعی برای کنترل ربات‌ها، تصمیم‌گیری در محیط‌های پویا و همکاری بین ربات‌ها استفاده کنند.
بهینه‌سازی و برنامه‌ریزی
در زمینه بهینه‌سازی و برنامه‌ریزی، هوش مصنوعی می‌تواند به برنامه‌نویسان کمک کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی مانند الگوریتم‌های ژنتیک، الگوریتم‌های تکاملی و جستجوی بهینه می‌توانند در حل مسائل بهینه‌سازی و برنامه‌ریزی پیچیده و با ابعاد بالا مورد استفاده قرار گیرند. در کل، هوش مصنوعی در برنامه‌نویسی به برنامه‌نویسان کمک می‌کند تا برنامه‌های هوشمندتری ایجاد کنند که قادر به تحلیل داده‌ها، تشخیص الگوها، پیش‌بینی و تصمیم‌گیری هوشمندانه باشند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم هوش مصنوعی به زبان ساده را تعریف کنیم و شما را با هوش مصنوعی اندکی آشنا سازیم. اما این پایان ماجرا نیست. آینده در انتظار ما و فرزندان ما می‌باشد. باید هرچه زودتر خود را برای مواجهه با آینده آماده سازیم. کودکان نقش مهمی در آینده خود و کشور ایفا خواهند کرد. دانستن اینکه هوش مصنوعی چیست؟ برای آنها بسیار ضروری و با اهمیت می‌باشد. بسیاری از مشاغل در آینده تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت و کسی برنده این بازی می شود که تا فرصت دارد بیاموزد و کسب تجربه نماید. و بداند هوش مصنوعی چیست. موسسه پل استار یک موسسه شتابدهی استعداد با رویکرد برنامه‌نویسی می‌باشد که همواره دانش روز تکنولوژی به خصوص هوش مصنوعی را آموزش می‌دهد و از آنجایی که این موسسه، مخصوص کودکان و نوجوانان می‌باشد می‌تواند به فرزندان ایران زمین کمک کند تا در آینده برای مواجهه با دنیای هوش مصنوعی آماده باشند. پیشنهاد من این است که بعد از خواندن این مقاله در دوره برنامه نویسی کودکان و نوجوانان شرکت کرده و درباره آنچه قرار است در پل استار بیاموزید مشاوره رایگان بگیرید.
