دیتابیس nosql چیست و چه کاربردی دارد؟

دیتابیس nosql یا همان not only sql، دسته‌ای از سیستم‌های مدیریت دیتابیس است و با مدل ارتباطی بر پایه sql تفاوت دارد. در حالی که دیتابیس‌های sql، داده را به صورت جدول بندی های منظم با ساختاری مشخص ذخیره می‌کند، دیتابیس‌های nosql انعطاف‌پذیر تر هستند و با مدل‌های مختلف‌ داده مانند document, key-value,columnar و graph انطباق می‌یابند.

  nosql چیست؟

دیتابیس‌های nosql به جهت رهایی از محدودیت های sql به ویژه در مورد مقیاس‌پذیری، انعطاف‌پذیری و اجرا ساخته شده‌است. دیتابیس‌های nosql در مدیریت داده‌های بدون ساختار مشخص برتری دارند که این مسئله nosql را برای اپلیکیشن‌های مدرن که نیازمند بررسی لحظه‌ای داده هستند مناسب می‌سازد. 

چند نوع از دیتابیس های nosql

دیتابیس های Document-based

دیتابیس‌های Document-based داده‌های بدون ساختار مشخص را مدیریت می‌کند که معمولا به صورت json یا bson می‌باشند. MongoDB, Couchbase و RavenDB مثال‌هایی از دیتابیس‌های Document-based هستند. این دیتابیس‌ها مناسب سیستم مدیریت محتوا، پلتفرم های فروشگاه‌های آنلاین و… هستند. 

دیتابیس های key-value

دیتابیس‌های key-value مانند Redis, Riak و Amazon DynamoDB، داده‌ها را بر اساس جفت‌های key-value ذخیره می‌کنند که دارای مقیاس‌پذیری بالا و تاخیر کم برای عملیات های ساده بازیابی داده می‌باشند. 

دیتابیس های ستونی (columnar)

دیتابیس‌های columnar داده‌ها را به صورت ستون به جای ردیف ذخیره‌سازی می‌کنند که می‌تواند بازیابی و تجزیه و تحلیل داده‌ها را تسهیل کند. مثال‌های معروف از دیتابیس‌های ستونی، Apache, Cassandra و HBase  هستند که به صورت گسترده در تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ کاربرد دارند.

دیتابیس های گراف

دیتابیس های گراف یا graph databases، مانند neo4j و amazon neptune داده‌ها را به صورت گره (nodes), لبه ها(edges) و خواص(properties) نشان می‌دهند و امکان تحلیل گراف‌های پیچیده را برای کاربران فراهم می‌سازد.این نوع دیتابیس در بخش‌هایی مانند شبکه‌های اجتماعی، تحلیل شبکه و… به کار گرفته می‌شوند. 

مطلب بیشتر: دیتابیس mysql چیست

چند مزیت دیتابیس های nosql

برای درک کردن بهتر پایگاه داده nosql چیست، بهتر است با مزیت های دیتابیس nosql بیشتر آشنا شویم. 

مقیاس پذیری

مقیاس پذیری دیتابیس های nosql، امکان مدیریت کردن مقادیر بزرگ داده را برای کاربران فراهم می‌سازد. 

انعطاف پذیری

دیتابیس‌های nosql از مدل های انعطاف‌پذیر داده پشتیبانی می‌کند. و به توسعه‌دهندگان اجازه پیمایش سریع در داده‌ها، سازگار شدن با نیاز‌های متغیر و ذخیره سازی انواع گوناگون داده را می‌دهد.

قابلیت اجرای بالا

دیتابیس‌های nosql  برای موارد استفاده خاص بهینه سازی شده‌اند. این دیتابیس‌ها قابلیت دسترسی به داده با کمترین تاخیر زمانی را دارند و این ویژگی برای برنامه‌هایی که نیازمند تحلیل و استفاده داده‌ها به صورت لحظه‌ای هستند ضروری است.  

مطلب مرتبط: sql server چیست

کاربرد دیتابیس های nosql

برای فهم بهتر nosql چیست نیاز است تا با کاربرد های آن در بخش های مختلف آشنا شویم. 

اپلیکیشن های وب و موبایل

دیتابیس‌های nosql برای استفاده در اپلیکیشن‌های موبایل و وب  که نیازمند تجزیه و تحلیل لحظه‌ای داده می‌باشند مناسب است.

از دیتابیس‌های nosql در اپلیکیشن‌هایی مانند شبکه‌های اجتماعی، سیستم‌های مدیریت محتوا و خدماتی که بر پایه لوکیشن هستند استفاده می‌شود. 

اینترنت اشیاء(IoT)

با همه گیر شدن دستگاه های اینترنت اشیا که حجم زیادی از داده را تولید می‌کنند، دیتابیس های nosql نقشی کلیدی در ذخیره سازی و تجزیه و تحلیل این داده ها را به صورت لحظه ایفا می‌کند. و این ویژگی امکان کار هایی مانند نظارت از راه دور و… را برای کاربران فراهم می‌سازد. 

تجزیه و تحلیل داده های بزرگ

دیتابیس‌های nosql برای تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ بسیار پرکاربرد هستند. این نوع دیتابیس از ورک فلو‌های ماشین لرنینگ، تحلیل ad-hoc و… پشتیبانی می‌کنند و در حوزه هایی مانند اقتصاد، سلامت و بهداشت، بازاریابی و… کاربرد دارند. 

فرآیندهای داخل بازی

در پلتفرم های بازی آنلاین از دیتابیس‌های nosql برای مدیریت پروفایل کاربران، اطلاعات بازی، تراکنش های داخل بازی  استفاده می‌شود. این دیتابیس‌ها امکان ساخت ویژگی‌های مولتی‌پلیر، داده‌های شخصی‌سازی شده داخل بازی و… را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌سازد. 

جمع بندی

دیتابیس‌های nosql در زمینه مدیریت داده به دلیل مقیاس‌پذیر بودن، انعطاف‌پذیری و قدرت اجرای بالا بسیار پرکاربرد هستند. این نوع دیتابیس‌ها موارد استفاده متنوعی در صنایع مختلف دارند. این دیتابیس‌ها دارای قابلیت‌هایی مانند کنترل حجم عظیم داده‌های بدون ساختار مشخص، تجزیه و تحلیل داده به صورت لحظه‌ای، سازگاری با نیاز های متغیر می‌باشند.

دیتابیس‌های nosql تبدیل به ابزاری ضروری برای اپلیکیشن‌های مدرن در حوزه توسعه وب، اینترنت اشیاء، تحلیل داده‌های بزرگ، بازی و… شده اند. هرچقدر که تکنولوژی پیشرفت می‌کند، کاربرد nosql هم برای ارائه راه حل های موثر بیشتر و گسترده تر برای مدیریت داده بیشتر می‌شود.

در این مقاله که زیر مجموعه برنامه نویسی برای کودکان است، سعی کردیم دیتابیس nosql چیست را بهتر درک کنیم. اگر شما علاقمند یادگیری پایگاه داده nosql چیست هستید، موسسه پل‌استار کمک خوبی برای شما خواهد بود.