وب سرور چیست؟

وب سرورها (Web Server) نقش مهمی در عملکرد وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آنلاین دارند. برای شروع، باید بدانیم که وب سرور چیست؟ وب سرور نرم‌افزار یا سخت‌افزاری است که درخواست‌های کاربران (کلاینت‌ها) را از طریق پروتکل HTTP دریافت کرده و محتوای وب‌سایت یا اپلیکیشن را به مرورگر آن‌ها ارسال می‌کند. به عبارت ساده‌تر، وب سرور وظیفه دارد تا صفحات وب را برای نمایش در دستگاه کاربر فراهم کند.

بیشتر بخوانید: پروتکل HTTP چیست؟

تاریخچه وب سرور

تاریخچه وب سرورها به سال 1990 بازمی‌گردد، زمانی که تیم برنرز لی، خالق وب جهانی (World Wide Web)، اولین وب سرور جهان به نام CERN httpd را توسعه داد. از آن زمان، وب سرورها پیشرفت‌های زیادی داشته‌اند و اکنون انواع مختلفی از آن‌ها در دسترس هستند.

آشنایی با انواع وب سرور

برای درک بهتر موضوع، باید با انواع وب سرور آشنا شویم. هر وب سرور ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد که بسته به نیاز انتخاب می‌شود. در زیر چند نوع معروف را معرفی می‌کنیم.

1. Apache HTTP Server

Apache یکی از محبوب‌ترین وب سرورها است که به صورت متن باز (Open Source) ارائه می‌شود. این سرور قابلیت‌های زیادی دارد و از ماژول‌های مختلفی برای گسترش عملکرد خود پشتیبانی می‌کند. این وب سرور برای وب‌سایت‌های کوچک تا بزرگ مناسب است و به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، در بسیاری از سیستم‌ها استفاده می‌شود.

2. Nginx

Nginx نیز یک وب سرور متن باز است که به خاطر کارایی بالا و مصرف کم منابع شناخته شده است. این سرور می‌تواند به عنوان یک سرور پروکسی معکوس (Reverse Proxy) نیز عمل کند. این وب سرور برای وب‌سایت‌های با ترافیک بالا و بارگذاری سریع محتوا مناسب است. Nginx به دلیل مدیریت همزمان تعداد زیادی از اتصالات، در محیط‌های پر ترافیک بسیار محبوب است.

3. Microsoft Internet Information Services (IIS)

توضیح: IIS یک وب سرور اختصاصی برای سیستم‌عامل‌های ویندوز است که توسط مایکروسافت توسعه یافته است. این سرور از تکنولوژی‌های مختلف مایکروسافت مانند ASP.NET پشتیبانی می‌کند.این وب سرور برای سازمان‌هایی که از فناوری‌های مایکروسافت استفاده می‌کنند مناسب است و نیاز به یک وب سرور یکپارچه با دیگر محصولات مایکروسافت دارند.

4. LiteSpeed

LiteSpeed یک وب سرور تجاری است که به خاطر سرعت و کارایی بالا شناخته شده است. این سرور می‌تواند به راحتی با Apache جایگزین شود و از فایل‌های پیکربندی Apache پشتیبانی می‌کند. این وب سرور برای وب‌سایت‌های با ترافیک بالا و نیازمند به سرعت بارگذاری بالا مناسب است.

5. Caddy

 Caddy یک وب سرور متن باز است که به خاطر پیکربندی آسان و پشتیبانی از HTTPS به صورت خودکار معروف است.این وب سرور برای توسعه‌دهندگان و کسانی که به دنبال راه‌اندازی سریع و آسان وب‌سایت هستند بسیار مناسب است.

6. Tomcat

Apache Tomcat یک وب سرور و کانتینر سرویس‌دهنده جاوا است که برای اجرای برنامه‌های وب جاوا (Java Web Applications) طراحی شده است.این وب سرور برای توسعه‌دهندگان جاوا که نیاز به یک محیط برای اجرای برنامه‌های تحت وب دارند مناسب است.

7. Cherokee

Cherokee یک وب سرور متن باز با رابط کاربری گرافیکی است که پیکربندی آن را آسان می‌کند. این سرور به خاطر سرعت و کارایی بالا شناخته شده است. این وب سرور برای کاربران و توسعه‌دهندگانی که به دنبال یک وب سرور سریع و قابل تنظیم هستند مناسب است.

راه‌اندازی وب سرور

نصب و راه‌اندازی وب سرور بسته به نوع وب سرور و سیستم‌عامل شما متفاوت است. با این حال، مراحل عمومی شامل موارد زیر است:

1. انتخاب وب سرور مناسب: باید مشخص کنید که کدام وب سرور برای نیازهای شما مناسب‌تر است (مانند Apache یا NGINX).
2. نصب نرم‌افزار: از طریق دستورات ترمینال یا ابزارهای گرافیکی، وب سرور را نصب کنید.
3. پیکربندی اولیه: فایل‌های تنظیمات را برای ایجاد ارتباط با دامنه و مدیریت منابع تغییر دهید.
4. شروع و تست: سرویس وب سرور را راه‌اندازی کرده و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.

 جای تصویر: نمایی از مراحل نصب وب سرور بر روی سیستم‌عامل‌های مختلف.

تفاوت سرور و وب سرور

ممکن است این سؤال پیش بیاید که تفاوت سرور و وب سرور چیست؟ سرور یک کامپیوتر یا سیستم فیزیکی است که منابعی مانند پردازشگر، حافظه و فضای ذخیره‌سازی را فراهم می‌کند. در مقابل، وب سرور نرم‌افزاری است که بر روی سرور اجرا می‌شود و محتوای وب را مدیریت و ارسال می‌کند.

تفاوت وب سرور و هاست

فرق بین وب سرور و هاست نیز موضوع دیگری است که باید بررسی شود. هاست فضایی است که وب‌سایت شما روی آن ذخیره می‌شود و وب سرور، نرم‌افزاری است که این داده‌ها را از هاست گرفته و برای کاربران ارسال می‌کند.

بیشتر بخوانید: هاست چیست؟ 

عملکرد وب سرور چگونه است؟

یکی از بخش‌های کلیدی برای درک بهتر این موضوع که وب سرور چیست، عملکرد آن است. وب سرور به این صورت کار می‌کند:

1. دریافت درخواست: کاربران از طریق مرورگر درخواست مشاهده صفحه‌ای خاص را ارسال می‌کنند.
2. پردازش درخواست: وب سرور درخواست را تحلیل کرده و محتوای مناسب را شناسایی می‌کند.
3. ارسال پاسخ: محتوای موردنظر (مانند HTML، CSS، یا فایل‌های تصویری) به مرورگر کاربر ارسال می‌شود.

بیشتر بخوانید: زبان html و css چیست؟ 

تفاوت وب سرور و اپلیکیشن سرور

تفاوت وب سرور و اپلیکیشن سرور در نوع خدماتی است که ارائه می‌دهند. وب سرورها بیشتر برای مدیریت درخواست‌های HTTP و ارسال صفحات وب استفاده می‌شوند، در حالی که اپلیکیشن سرورها قابلیت اجرای منطق پیچیده‌تر و مدیریت درخواست‌های دینامیک را دارند.

تفاوت وب سرویس و وب سرور

در مقایسه با وب سرور، وب سرویس یک پروتکل یا استاندارد است که امکان ارتباط میان اپلیکیشن‌های مختلف را فراهم می‌کند. این مفهوم یکی دیگر از جنبه‌های مهم در درک کامل موضوع وب سرور چیست؟ محسوب می‌شود.

سخن پایانی

در این مقاله بررسی کردیم وب سرور چیست و چه نقشی در دنیای وب دارد. همچنین به معرفی انواع وب سرور و مقایسه آن با مفاهیمی مانند سرور، هاست و اپلیکیشن سرور پرداختیم. یادگیری نحوه راه‌اندازی وب سرور می‌تواند اولین گام در توسعه و مدیریت وب‌سایت‌ها باشد. با توجه به اهمیت وب سرورها در جهان دیجیتال، آشنایی با آن‌ها برای علاقه‌مندان به تکنولوژی و شبکه ضروری است. 

دوره برنامه نویسی کودکان و نوجوانان پل استار براساس متد آموزشی دانشگاه هاروارد طراحی شده است. برای شروع برنامه نویسی می‌توانید از اولین ترم دوره شتابدهی استعداد شروع کنید. در این دوره اصول برنامه نویسی اسکرچ به صورت پروژه محور و کاملا عملی آموزش داده می‌شود. بعد از پایان دوره با دریافت مدرک برنامه نویسی دانشگاه هاروارد آینده شغلی درخشانی در انتظار شما خواهد بود.

سوالات متداول (FAQ) درباره وب سرور و راه‌اندازی آن

وب سرور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

وب سرور نرم‌افزار یا سخت‌افزاری است که درخواست‌های کاربران از طریق پروتکل HTTP را دریافت کرده و محتوای وب‌سایت یا اپلیکیشن را به مرورگر کاربران ارسال می‌کند. 

 تفاوت سرور با وب سرور چیست؟

سرور یک سیستم فیزیکی یا مجازی است که منابعی مانند پردازشگر، حافظه و فضای ذخیره‌سازی را فراهم می‌کند. وب سرور نرم‌افزاری است که روی سرور نصب می‌شود و مدیریت و ارسال محتوای وب را انجام می‌دهد.

 چرا به وب سرور نیاز داریم؟

وب سرور امکان دسترسی کاربران به وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آنلاین را فراهم می‌کند. بدون وب سرور، نمی‌توان اطلاعات ذخیره‌شده روی سرور را به صورت وب‌سایت به کاربران ارائه داد.

آیا همه وب سرورها رایگان هستند؟

خیر، برخی وب سرورها مانند Apache و NGINX رایگان و متن‌باز هستند. برخی مانند Microsoft IIS دارای هزینه لایسنس یا محدود به سیستم‌عامل خاصی (مانند ویندوز) هستند.

منابع

https://developer.mozilla.org/en-US/docs/Learn/Common_questions/Web_mechanics/What_is_a_web_server

https://www.techtarget.com/whatis/definition/Web-server

https://www.geeksforgeeks.org/web-server-and-its-type/