اسکریپت چیست و چه کاربردهایی دارد؟

اسکریپت‌ها اجزای اساسی در بسیاری از حوزه‌های مختلف فعالیت‌های انسانی هستند که شامل طیف گسترده‌ای از اهداف و قالب‌های گوناگون می‌باشند. از پیچیدگی‌های برنامه نویسی کامپیوتر گرفته تا گفتگو‌های ظریف نمایش‌های تئاتری و… از اسکریپت‌ها می‌توان به عنوان نقشه و راهنما برای اجرای اعمال مختلف استفاده کرد. در این مقاله ما اسکریپت و کاربرد آن‌ها و انواع آن‌ها را در بخش‌های مختلف بررسی می‌کنیم.

اسکریپت چیست؟

به طور کلی، اسکریپت یک سری قانون و قواعد نوشته‌ شده است که در حوزه‌های مختلف نقش ایفا می‌کند و به عنوان نقشه‌ای برای اجرای صحیح و منظم کار‌های خاص برای انسان یا سیستم و دستگاه‌ها عمل می‌کند. اسکریپت‌ها می‌توانند از لحاظ قالب و ساختار، ساده یا بسیار پیچیده باشند.

کاربرد های اسکریپت در برنامه نویسی کامپیوتر

در حوزه برنامه نویسی کامپیوتر، اسکریپت‌ها نقش مهم و اساسی در اتوماتیک کردن اعمال مختلف، افزایش بهره‌وری و اطمینان از اجرای مستمر و منظم برنامه دارند. زبان‌های برنامه نویسی اسکریپتی (Scripting Languages) مانند پایتون، جاوا اسکریپت و بش (Bash) به صورت گسترده در امور مختلف مانند توسعه وب، مدیریت سیستم و.. استفاده می‌شوند.

برخی از ویژگی های زبان های اسکریپتی عبارتند از: 

این زبان‌ها معمولا به نرم افزار خاصی نیاز ندارند و می توانند به راحتی روی مرورگر و command line اجرا شوند. تایپ کردن این نوع زبان‌ها معمولا پویا است.مثلا نوع متغیر که در طول پروسه اجرا به آن اختصاص داده می‌شود، در زمان نوشتن کد تعیین می‌شود. 

مطلب مرتبط:  برنامه نویسی چیست؟ 

3 زبان معروف و مورد تقاضای اسکریپتی

1. جاوا اسکریپت: 

امروزه، زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت بسیار مورد تقاضا قرار گرفته است که توسط تمام مرورگر های مدرن قابل اجرا است و بنابراین در زمینه توسعه وبسایت، نقش پررنگی دارد.
 

2. پایتون:

زبان برنامه نویسی پایتون در زمینه‌های مختلف از جمله یادگیری ماشین ( Machine Learning) و بررسی داده (Data Analysis) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3. پی اچ پی(PHP): 

زبان php یک زبان اسکریپت نویسی می‌باشد که در بخش بک اند (Back End) کاربرد دارد و برای توسعه وب استفاده می‌شود.  

زبان‌های تخصصی برای ساخت اسکریپت وجود دارد که در یک سری از سیستم‌های بزرگ کاربرد دارد مثلا اتوکد(AutoCAD) اسکریپت مخصوص به خودش را دارد که برای دستورهای نرم افزاری مورد استفاده قرار می‌گیرد مثال دیگر ابزار Matlab می‌باشد.

این ابزار برای تهیه اسکریپت جهت حل معادلات پیچیده ریاضی استفاده می‌شود. همچنین زبان‌هایی که در یک سیستم عامل اجرا می‌شوند مانند Bash, PowerShell و Shell به طور فعال استفاده می‌شوند. این ابزار‌ها داخل سیستم عامل کار می‌کنند.

عملیات های قابل انجام با اسکریپت چیست؟

برای اینکه متوجه شویم چگونه می‌توان از اسکریپت‌ها استفاده کرد، ابتدا باید اعمال قابل انجام به وسیله اسکریپت‌ها را بررسی کرد. 

1. انجام عملیات‌های ساده و اتوماتیک کردن پروسه: برای مثال عوض کردن مکان علائم نگارشی در یک فایل text یا استخراج یک سری اطلاعات خاص از دیتابیس و…

2. انجام عملیات‌های کاربر روی وبسایت: شاید بشود حدس زد که در برنامه نویسی فرانت اند (front end) از اسکریپت استفاده شود زیرا تمام اعمال تعاملی و دسترسی‌های کاربر با کمک اسکریپت انجام می‌شود. یعنی هر وقت کاربر روی دکمه یا لینک کلیک می‌کند یک پروسه خاص به صورت خودکار فعال می‌شود. 

3. بارگذاری و لود (load) شدن محتوا: اسکریپت ها اجازه می‌دهند که محتوا به طور سریع از روی سایت بارگذاری شود.برای مثال، در قسمت feed شبکه‌های اجتماعی، اگر از این ابزار استفاده نمی‌شد کاربر باید به طور دستی لینک‌ها را دنبال می‌کرد یا صبر می‌کرد که سایت، همه داده‌ها را بارگذاری کند.

4. پیاده سازی عناصر طراحی های پویا: ازاسکریپت می‌توان برای تزئین صفحات وب استفاده کرد.زیرا این ابزار در عملکرد عناصر تعاملی وبسایت نقش مهمی دارد.مثلا در بعضی سایت ها، وقتی کاربر، اطلاعات ورود به حساب خود را اشتباه وارد بکند، صفحه سایت شروع به لرزیدن می‌کند. این پروسه به کمک اسکریپت‌ها انجام می‌شود.

جدا از موارد بالا، از اسکریپت بعضاً برای بازاریابی اینترنتی هم استفاده می‌شود. این ابزار به بازاریاب‌های اینترنتی امکان انجام عملکرد‌های مختلفی را می دهد برای مثال انتقال نرم و زیبا بین صفحات مختلف یک اپلیکیشن، تبلیغات آنلاین در قالب بازی‌های انیمیشنی و…

مزیت های استفاده از اسکریپت

در دنیای امروز، اسکریپت‌ها به دلیل نقاط قوت بسیار زیادی که دارند،در حوزه‌های مختلفی استفاده می‌شوند. مزیت‌های کلیدی عبارتند از: 

- نوشتن با سرعت بالا 
- تطبیق پذیری
- عملکرد کاربردی 
- قابلیت اتوماتیک کردن اعمال مختلف

یه دلیل وجود امکان اسکریپت نویسی، افراد حرفه‌ای در صنایع مختلف، از این ابزار در جهت افزایش کارآمدی پروسه‌های مربوط به کسب‌وکار و کم‌کردن خطا‌های انسانی و تاثیر آن بر نتیجه و محصول نهایی کسب و کار استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید: کاربرد جاوا اسکریپت

معایب احتمالی اسکریپت

برنامه نویسان مبتدی، اکثراً قبل از اینکه شروع به مطالعه و یادگیری اسکریپت نویسی کنند، سعی می‌کنند نقاط قوت و ضعف این ابزار را شناسایی کنند. برخی از نقاط ضعف احتمالی عبارتند از: 

. اسکریپت‌ها فضای نسبتاً زیادی را در دستگاه اشغال می‌کنند 
. ریسک بدتر شدن کاربری وب سایت یا نرم افزار در صورت استفاده غیرمنطقی از این ابزار
. ریسک مسدود و بلاک کردن صفحه‌وب در صورت بروز خطا و ارور
. سرعت نسبتاً پایین اجرای عملیات‌های مختلف و در نتیجه تلاش برای بهینه‌سازی اسکریپت می‌تواند موجب از بین رفتن برخی قابلیت‌های مهم اسکریپت شود.

گاهی اوقات استفاده از اسکریپت در شرایط خاصی بیشتر از اینکه نفع داشته باشد مضر است. بنابراین قبل از استفاده از چنین ابزاری به نقاط ضعف و قوت آن باید توجه شود.

چگونه شروع به کار و نوشتن اسکریپت کنیم؟

افراد حرفه ای می توانند به تدریج، یک زبان اسکریپتی را یاد بگیرند و در هنگام یادگیری، اسکریپت‌های سبک و ساده‌ای بسازند تا یک سری از اعمال را اجرا کنند. گاهی وقت‌ها صرفاً داشتن دانش پایه‌ای نسبت به هدفی که اسکریپت برای آن نوشته می‌شود کافی است. ولی اگر برنامه نویس بخواهد که به صورت حرفه‌ای از این ابزار استفاده کند نیاز است که دوره‌های مخصوص اسکریپت نویسی را پشت سر بگذارد. افراد حرفه‌ای نیاز دارند که بتوانند یک اسکریپت را اجرا کنند و سینتکس‌های مربوط به آن را با جزئیات و دقت مطالعه کنند.

یادگیری مبانی و مفاهیم زبان‌های برنامه نویسی، ساخت اسکریپت و الگو‌های مربوط به آن به صورت خودآموز، می تواند کار بسیار دشوار و گیج کننده‌ای باشد و توصیه می‌شود کسانی که قصد شروع به یادگیری این مباحث را دارند، زیر نظر افراد متخصص آموزش ببینند.  

سخن آخر

در این مقاله نگاهی به مفهوم کلی اسکریپت داشتیم و برخی از انواع آن‌ها را نیز بررسی کردیم و متوجه ویژگی‌های زبان های اسکریپتی شدیم و چند نمونه از زبان‌های اسکریپتی معروف و پر تقاضا مانند جاوا اسکریپت و php را شناختیم.

اسکریپت نویسی و استفاده درست از آن می‌تواند مزیت‌های زیادی برنامه نویس‌ها و افراد متخصص در حوزه کسب و کار داشته باشد اما باید با در نظر گرفتن هدف، شرایط، نقاط ضعف و نقاط قوت این ابزار از آن استفاده کرد. برای شروع به یادگیری اسکریپت نویسی و قواعد آن و ورود به دنیای تکنولوژی، نیاز است که از افراد متخصص در این زمینه کمک گرفت. اگر شما علاقمند به ورود فرزندتان به دنیای تکنولوژی و برنامه نویسی برای کودکان هستید، موسسه پل استار کمک خوبی برای شما خواهد بود.