گیت هاب چیست و چه کاربردی برای برنامه‌نویسان دارد؟

گیت هاب چیست؟ GitHub یکی از پرکاربردترین پلتفرم‌های مدیریت و نسخه‌گذاری کد منبع است که بر پایه سیستم کنترل نسخه گیت (Git) عمل می‌کند. این پلتفرم به برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا پروژه‌های خود را ذخیره، مدیریت، و با سایر همکاران به اشتراک بگذارند. به‌علاوه بر این پلتفرم، ابزارهای بسیاری برای همکاری گروهی و مدیریت پروژه فراهم می‌کند.

گیت چیست؟

گیت (Git) یک سیستم کنترل نسخه توزیع‌شده است که برای مدیریت کدها و پیگیری تغییرات در طول زمان طراحی شده است. به‌وسیله Git، توسعه‌دهندگان می‌توانند نسخه‌های مختلف کدهای خود را پیگیری کنند، به‌راحتی به نسخه‌های قبلی بازگردند و حتی با چندین برنامه‌نویس به‌صورت هم‌زمان روی یک پروژه کار کنند.

گیت هاب چگونه کار می‌کند؟

گیت هاب به‌عنوان یک سرویس میزبان مبتنی بر Git عمل می‌کند و توسعه‌دهندگان می‌توانند کدهای خود را در ریپازیتوری‌های مختلف ذخیره و به اشتراک بگذارند. ریپازیتوری‌ها (Repositories) مخازن یا محل‌هایی هستند که کدها و فایل‌های مرتبط با یک پروژه در آن‌ها ذخیره می‌شوند. این ریپازیتوری‌ها می‌توانند عمومی یا خصوصی باشند. همچنین، GitHub امکان مشارکت افراد دیگر در پروژه‌ها را با ابزارهایی همچون Pull Request و Fork فراهم می‌کند.

مزایای استفاده از GitHub برای برنامه‌ نویسان چیست؟

در ادامه مزایای استفاده از این پلتفرم‌ برای برنامه نویسان را معرفی می‌کنیم:

• مدیریت نسخه‌ها و تغییرات کدها: GitHub به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا به‌طور منظم تغییرات خود را ثبت کنند و از نسخه‌های قبلی کد خود نگه‌داری کنند. این قابلیت باعث می‌شود که بازگشت به نسخه‌های قبلی و رفع مشکلات آسان‌تر شود.
• همکاری تیمی: گیت هاب ابزارهایی فراهم می‌کند که تیم‌های توسعه‌دهنده به‌راحتی بتوانند با هم همکاری کنند. از طریق Pull Request و Issue Tracker، اعضای تیم می‌توانند تغییرات را پیشنهاد داده و به رفع مشکلات بپردازند.
• مدیریت پروژه: یکی از ویژگی‌های بارز GitHub این است که می‌توان پروژه‌ها را به‌راحتی مدیریت کرد. با استفاده از ابزارهایی مانند Project Board، توسعه‌دهندگان می‌توانند وظایف را تعریف و پیشرفت پروژه را پیگیری کنند.
• پشتیبانی از CI/CD: به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا فرآیندهای ادغام و استقرار مداوم (Continuous Integration/Continuous Deployment) را به‌صورت خودکار انجام دهند. این ویژگی به تیم‌ها امکان می‌دهد که به‌طور مرتب تغییرات کد را تست و به محیط‌های تولید انتقال دهند.
• مستندسازی و آموزش:  این پلتفرم‌ به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا از طریق فایل‌های README و Wiki پروژه‌های خود را مستند کنند و دستورالعمل‌های لازم را برای استفاده از کدها و مشارکت در پروژه ارائه دهند.

ریپازیتوری در گیت هاب چیست؟

ریپازیتوری (Repository) یا به‌اختصار ریپو (Repo) به‌معنای مخزن کدها و فایل‌های یک پروژه است. این مخزن‌ها می‌توانند شامل هر نوع فایلی باشند، اما به‌طور عمده برای مدیریت کدهای منبع استفاده می‌شوند. ریپازیتوری‌ها به دو دسته خصوصی و عمومی تقسیم می‌شوند:

ریپازیتوری عمومی

این نوع ریپو برای همه قابل مشاهده است و هر کسی می‌تواند به کدهای آن دسترسی پیدا کند. بسیاری از پروژه‌های متن‌باز در ریپازیتوری‌های عمومی قرار دارند.

ریپازیتوری خصوصی

تنها افرادی که دسترسی مجاز دارند می‌توانند به کدها و فایل‌های این نوع ریپو دسترسی داشته باشند. این نوع برای پروژه‌های داخلی و محرمانه استفاده می‌شود.

ریپازیتوری‌ها در GitHub قابلیت‌هایی همچون شاخه‌بندی (Branching)، تاریخچه تغییرات، و همکاری گروهی را فراهم می‌کنند. در هر ریپازیتوری، توسعه‌دهندگان می‌توانند تغییرات را به‌صورت محلی انجام دهند و سپس این تغییرات را به سرور GitHub منتقل کنند.

Fork در گیت هاب چیست؟

Fork به معنای کپی کردن یک ریپازیتوری از حساب کاربری دیگر به حساب خود است. هنگامی که یک توسعه‌دهنده تصمیم می‌گیرد که کدی از یک پروژه دیگر را تغییر دهد یا آن را ارتقا دهد، معمولاً آن را Fork می‌کند. به‌این‌ترتیب، یک نسخه جداگانه از آن ریپو در حساب کاربری توسعه‌دهنده ایجاد می‌شود که کاملاً مستقل از ریپازیتوری اصلی است.

Fork به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از تأثیرگذاری بر پروژه اصلی، تغییرات خود را ایجاد کنند. پس از اعمال تغییرات، توسعه‌دهنده می‌تواند درخواست ادغام این تغییرات را از طریق Pull Request به پروژه اصلی ارسال کند.

Pull Request در گیت هاب چیست؟

Pull Request (PR) یکی از مهم‌ترین ابزارهای GitHub برای همکاری در پروژه‌هاست. وقتی یک توسعه‌دهنده تغییراتی در کد یک ریپازیتوری ایجاد می‌کند، می‌تواند یک درخواست ادغام یا Pull Request ارسال کند. این درخواست شامل توضیحاتی از تغییرات ایجاد شده است و به صاحب اصلی پروژه امکان می‌دهد تا این تغییرات را بررسی و در صورت تأیید، آن‌ها را به کد اصلی اضافه کند.

Pull Request ابزار مهمی برای تیم‌های توسعه است، زیرا:

• توسعه‌دهندگان می‌توانند با دیگر اعضای تیم درباره تغییرات گفتگو کنند.
• به صاحبان پروژه امکان می‌دهد تغییرات پیشنهادی را قبل از ادغام بررسی نمایند.
• امکان Code Review فراهم می‌شود، که در آن توسعه‌دهندگان دیگر می‌توانند تغییرات را بازبینی و مشکلات احتمالی را مطرح کنند.

کاربردهای دیگر گیت هاب

آموزش و یادگیری: GitHub بستری عالی برای یادگیری و آموزش برنامه‌نویسی است. توسعه‌دهندگان می‌توانند پروژه‌های متن‌باز را مشاهده کنند و با مطالعه کدهای دیگران، دانش خود را گسترش دهند.

شبکه‌سازی و استخدام: بسیاری از شرکت‌ها و کارفرمایان به پروفایل GitHub توسعه‌دهندگان نگاه می‌کنند تا از مهارت‌های آن‌ها مطلع شوند. پروژه‌هایی که در این پلتفرم قرار می‌گیرند می‌توانند به‌عنوان نمونه کارهای برنامه‌نویسان عمل کنند.

انتشار پروژه‌ها و کتابخانه‌ها: بسیاری از پروژه‌های متن‌باز و کتابخانه‌های محبوب در این پلتفرم میزبانی می‌شوند. توسعه‌دهندگان می‌توانند این پروژه‌ها را Fork کنند، تغییرات خود را اعمال کنند و حتی به‌عنوان بخشی از جامعه متن‌باز مشارکت کنند.

مدیریت وظایف و باگ‌ها: GitHub از ابزاری به نام Issues استفاده می‌کند که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد مشکلات و باگ‌های پروژه را ثبت و پیگیری کنند. همچنین از طریق این ابزار می‌توان وظایف مختلفی را به اعضای تیم اختصاص داد.

سوالات متداول

در یک جمله گیت‌هاب چیست؟

• گیت‌هاب (GitHub) یک پلتفرم میزبانی کد و همکاری توسعه‌دهندگان است که با استفاده از سیستم کنترل نسخه گیت (Git) به تیم‌ها اجازه می‌دهد پروژه‌های نرم‌افزاری خود را مدیریت، بررسی و توسعه دهند.

 تفاوت گیت و گیت‌هاب چیست؟

• گیت (Git) یک سیستم کنترل نسخه است که به مدیریت تغییرات کد کمک می‌کند. گیت‌هاب یک پلتفرم مبتنی بر وب است که از گیت برای ذخیره‌سازی، مدیریت و همکاری تیمی استفاده می‌کند.

 آیا استفاده از گیت‌هاب رایگان است؟  

• بله، گیت‌هاب یک نسخه رایگان ارائه می‌دهد که به کاربران امکان می‌دهد مخازن عمومی و خصوصی را ایجاد و مدیریت کنند. نسخه‌های پولی نیز با ویژگی‌های پیشرفته‌تر برای سازمان‌ها و تیم‌های بزرگ‌تر در دسترس هستند.

آیا گیت‌هاب فقط برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار است؟

• خیر، هرچند گیت‌هاب بیشتر برای پروژه‌های نرم‌افزاری استفاده می‌شود، اما می‌تواند برای مدیریت هر نوع پروژه‌ای که نیاز به همکاری و پیگیری تغییرات دارد، مورد استفاده قرار گیرد.

 CI/CD در گیت‌هاب چگونه کار می‌کند؟

• گیت‌هاب اکشنز (GitHub Actions) یک ابزار CI/CD داخلی است که امکان خودکارسازی تست‌ها، استقرارها و وظایف دیگر را در مخازن فراهم می‌کند.

جمع‌بندی

در این مقاله به پرسش گیت هاب چیست پاسخ دادیم و گفتیم که یک پلتفرم قدرتمند برای مدیریت و همکاری روی پروژه‌های نرم‌افزاری است. با استفاده از قابلیت‌های مثل Fork، Pull Request و Issues، GitHub به یکی از محبوب‌ترین ابزارهای توسعه نرم‌افزار تبدیل شده است. برای هر برنامه‌نویسی که به‌دنبال بهبود مهارت‌های خود و همکاری در پروژه‌های متن‌باز است، آشنایی با GitHub و قابلیت‌های آن ضروری است.

پل استار ابداع کننده شتابدهی استعداد در ایران، برگزار کننده دوره‌های آموزش برنامه نویسی کودکان و نوجوانان است. این کلاس‌ها بر اساس متد دانشگاه هاروارد طراحی شده‌اند و توسط اساتید حرفه‌ای تدریس می‌شوند. همچنین بعد از اتمام موفقیت آمیز، در  پایان دوره امکان دریافت مدرک دانشگاه هاروارد  فراهم شده است.

منابع

https://www.w3schools.com/git/git_intro.asp?remote=github

https://git-scm.com/book/en/v2/Getting-Started-What-is-Git%3F

https://www.atlassian.com/git/tutorials/what-is-git