Clean Code چیست و چگونه کد تمیز بنویسیم؟

مقدمه:

نوشتن کد تمیز و قابل فهم یک مهارت اساسی برای هر برنامه‌نویس است. این اصول به برنامه‌نویسان کمک می‌کنند کدی بنویسند که واضح، مختصر و در نهایت، لذت‌بخش برای کار باشد. در این مقاله به بررسی مهمترین اصول کد تمیز می‌پردازیم و روش‌هایی را معرفی می‌کنیم که به شما کمک می‌کنند کدی بنویسید که هم برای کامپیوتر و هم برای انسان‌ها قابل فهم باشد.

استفاده از ثابت‌های نام‌گذاری شده

یکی از اولین اصول در نوشتن کد تمیز، استفاده از ثابت‌های نام‌گذاری شده است. به جای وارد کردن اعداد در داخل کد، از متغیرها استفاده کنید. این کار باعث افزایش وضوح کد می‌شود و تغییر مقادیر را آسان‌تر می‌کند. 

انتخاب نام‌های معنی‌دار و توصیفی

انتخاب نام‌های مناسب برای متغیرها، توابع و کلاس‌ها یکی از مهمترین اصول کد تمیز است. نام‌هایی انتخاب کنید که نشان‌دهنده هدف و رفتار آن‌ها باشد. این کار باعث می‌شود فهم کد بدون نیاز به توضیحات اضافی آسان‌تر شود. برای مثال، به جای استفاده از نام‌های کلی مانند data  یا tmp، از نام‌های توصیفی مانند user_list یاtemporary_file  استفاده کنید. این امر به ویژه زمانی که کد شما توسط دیگران خوانده می‌شود، بسیار مهم است.

استفاده از توضیحات به صورت محدود و معنی‌دار

نیازی به توضیح دادن چیزهای بدیهی نیست. توضیحات بیش از حد یا نامشخص می‌توانند کد را شلوغ کنند و به مرور زمان باعث سردرگمی شوند. از توضیحات برای بیان «چرا» پشت اقدامات خاص استفاده کنید و رفتارها را توضیح دهید. توضیحات باید به گونه‌ای باشند که به خواننده کمک کنند هدف کد را بفهمد، نه این که صرفاً توضیح دهند کد چه می‌کند. برای مثال، به جای توضیح دادن یک حلقه for  که مشخصاً در یک لیست حلقه می‌زند، توضیح دهید که چرا این عمل انجام می‌شود و چه مشکلی را حل می‌کند.

نوشتن توابع کوتاه که تنها یک کار انجام می‌دهند

اصل مسئولیت واحد را دنبال کنید، به این معنا که یک تابع باید تنها یک هدف داشته باشد و به طور مؤثر آن را انجام دهد. توابعی که تنها یک کار انجام می‌دهند، قابل فهم‌تر، خواناتر و قابل نگهداری‌تر هستند. این اصل به شما کمک می‌کند که کد خود را به قطعات کوچکتر و قابل فهم‌تری تقسیم کنید. هر چه توابع شما کوتاه‌تر و خاص‌تر باشند، خواندن و درک آن‌ها آسان‌تر خواهد بود. همچنین، با تقسیم توابع به وظایف کوچک‌تر، تست و عیب‌یابی آن‌ها نیز ساده‌تر می‌شود.

بیشتر بخوانید: آموزش ساخت برنامه اندروید بدون کد نویسی

دنبال کردن اصل DRY (Don't Repeat Yourself)

از تکرار کد خودداری کنید و به جای آن از توابع، کلاس‌ها، ماژول‌ها، کتابخانه‌ها یا دیگر انتزاعات استفاده کنید. این کار باعث می‌شود کد شما کارآمدتر، همسان‌تر و قابل نگهداری‌تر باشد. تکرار کد می‌تواند منجر به بروز اشکالات و افزایش زمان نگهداری و تغییرات شود. با پیروی از اصل DRY، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که هر تغییر تنها در یک محل انجام می‌شود و تمامی نقاطی که به آن وابسته هستند، به طور خودکار به‌روز می‌شوند.

پیروی از استانداردهای نوشتن کد

آشنایی با قوانین و استانداردهای مربوط به زبان‌های برنامه‌نویسی در زمینه نوع نوشتن، فاصله‌گذاری، نام‌گذاری و... بسیار مهم است. همچنین، پیروی از این استانداردها باعث می‌شود که کد شما یکنواخت و خوانا باشد و هر کسی که با آن کار می‌کند بتواند به راحتی آن را بفهمد. بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی دارای راهنماها و ابزارهایی برای کمک به شما در پیروی از استانداردها هستند.

مقالات دیگر: معرفی بهترین لپ تاپ برای برنامه نویسی

خلاصه کردن شرط‌های تو در تو در توابع

برای بهبود خوانایی و وضوح توابع، شرط‌های if/else تو در تو را خلاصه کنید. این کار باعث می‌شود که هدف شرط‌ها واضح‌تر شود و خواندن کد ساده‌تر گردد. شرط‌های تو در تو می‌توانند کد را پیچیده‌تر کنند. شما با این کار، می‌توانید سطح پیچیدگی کد را کاهش داده و خوانایی آن را بهبود بخشید و همچنین، تست و عیب‌یابی را نیز آسان‌تر کنید.

بازسازی مداوم کد

دائما کد خود را بازبینی و بازسازی کنید تا ساختار، خوانایی و نگهداری آن بهبود یابد. همیشه کد را تمیزتر از دفعه قبل کنید. همچنین، بازسازی مداوم باعث می‌شود که کد شما همیشه در بهترین حالت ممکن باشد و آماده برای تغییرات و به‌روزرسانی‌های آتی باشد.

استفاده از سیستم‌های کنترل نسخه

سیستم‌های کنترل نسخه هر تغییر ایجاد شده در کد شما را با دقت پیگیری می‌کنند و این امکان را فراهم می‌کنند که در صورت نیاز به نسخه‌های قبلی برگردید. این کار باعث ایجاد یک شبکه ایمنی برای بازسازی کد و جلوگیری از حذف یا بازنویسی تصادفی می‌شود. استفاده از سیستم‌های کنترل نسخه نه تنها به شما کمک می‌کند که تغییرات خود را مدیریت کنید، بلکه به تیم شما نیز امکان می‌دهد که به صورت همزمان بر روی کد کار کنند و تضادها و تداخل‌ها را به حداقل برسانند.

نتیجه‌گیری

نوشتن کد تمیز نه تنها به شما کمک می‌کند که کد خود را به راحتی بفهمید و نگهداری کنید، بلکه به همکاران شما نیز کمک می‌کند که با کد شما کار کنند. این اصول را به کار بگیرید و سعی کنید به طور مستمر کد خود را بهبود بخشید تا یک برنامه‌نویس بهتر شوید. با تمرین و توجه به این اصول، می‌توانید کدی بنویسید که نه تنها کارآمد و مؤثر باشد، بلکه قابل فهم و قابل نگهداری نیز باشد.

 موسسه پل استار رشت که مرکز شتابدهی استعداد کودکان و توانایی نوجوانان است، برگزار کننده دوره های آنلاینی مانند برنامه نویسی کودکان نیز هست و شما می توانید با شرکت در این دوره، فرصتی شگفت انگیز برای فرزندتان به ارمغان آورید و آینده شغلی او از همین حالا ضمانت کنید.