دیتابیس چیست و چگونه پایگاه داده بسازیم؟

شاید برای شما سوال باشد که دیتا بیس یا پایگاه داده چیست؟ دیتابیس مجموعه‌ای از داده‌هاست که به صورت الکترونیکی ذخیره می‌شود. این داده‌ها به صورت سازمان‌یافته، قابل جستجو، قابل بازیابی، قابل به روزرسانی و مدیریت ذخیره می‌شوند. دیتابیس‌ها در زمینه‌های مختلف از جمله برنامه‌های کاربردی، سیستم‌های مدیریت پایگاه داده، برنامه‌های تجاری، و وب‌سایت‌ها استفاده می‌شوند.

یک دیتابیس معمولاً شامل یک مجموعه از جداول است، که اطلاعات را به صورت طبقه‌بندی شده ذخیره می‌کنند. هر جدول شامل ردیف‌ها و ستون‌ها است. ردیف‌ها (یا رکوردها) نمایان‌گر موارد مختلف داده هستند و ستون‌ها نمایان‌گر ویژگی‌های مختلف هر مورد داده هستند. از زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی و پروتکل‌های ارتباطی برای ارتباط با دیتابیس‌ها استفاده می‌شود.

کاربردهای دیتابیس چیست‌؟

استفاده از دیتابیس یا همان پایگاه داده به برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که داده‌ها را به صورت مؤثر و کارآمد مدیریت کرده، جستجو و بازیابی داده‌ها را انجام دهند و از تکرار موارد غیرضروری جلوگیری کنند.

پایگاه داده به زبان ساده یک مکان مجازی است که برای ذخیره و مدیریت اطلاعات استفاده می‌شود. می‌توانید آن را به عنوان یک جعبه فرض کنید که داده‌های مرتبط با یک سیستم یا برنامه را در خود نگهداری می‌کند. این داده‌ها می‌توانند اطلاعاتی مثل نام، آدرس، تاریخ تولد یا هر نوع اطلاعات دیگری باشند.

دیتابیس ابری چیست؟

دیتابیس ابری یک نوع دیتابیس است که در محیط ابری (Cloud) قرار دارد. برای درک بهتر، می‌توانید آن را به عنوان یک نوع از دیتابیس فرض کنید که در اینترنت، به جای کامپیوتر یا سرورهای محلی، در یک مرکز داده ابری میزبانی می‌شود.

در واقع، دیتابیس ابری مانند یک دفتر ذخیره اطلاعات بزرگ است که در یک مکان ابری واقع شده و توسط سرویس‌های ابری مدیریت می‌شود. این دفتر شامل اطلاعات و داده‌های مربوط به برنامه‌ها، وب‌سایت‌ها یا سازمان‌ها است.

ویژگی اصلی دیتابیس ابری این است که به صورت آنلاین و از هر مکانی که به اینترنت دسترسی داشته باشید، قابل دسترسی است. همچنین، این نوع دیتابیس به شما این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از مسائل مدیریت سخت‌افزار و زیرساخت‌های فیزیکی، از خدمات متنوعی مانند پشتیبان‌گیری، امنیت، و مدیریت بهره‌وری استفاده کنید.

با داشتن دیتابیس ابری، تیم‌های توسعه و مدیریت می‌توانند به سرعت و با انعطاف‌پذیری بالا از داده‌ها استفاده کرده و به بهترین شکل از این فضای آنلاین برای نگهداری و مدیریت اطلاعات خود استفاده کنند.
 

چگونه دیتابیس یا پایگاه داده بسازیم؟

پایگاه داده‌ها دو نوع هستند؛ نوع اول دیتابیس رابطه‌ای و نوع دوم دیتابیس‌های غیررابطه‌ای. غیررابطه‌ای مثل  mongodb و رابطه‌ای مثل mysql. دیتابیس در واقع برای هر دو نوع بالا شباهت‌های زیادی باهم دارند و فقط رابطه بین داده‌ها در این دو نوع متفاوت است و نوع ذخیره‌سازی تفاوت‌هایی دارد.

مراحل ساخت پایگاه داده یا دیتابیس

تعیین این که دیتابیس شما یک پایگاه داده رابطه‌ای یا غیررابطه‌ای

نصب و راه‌اندازی سیستم مدیریت پایگاه داده و نرم‌افزار مورد نیاز

اگر از MySQL استفاده می‌کنید، نصب و راه‌اندازی MySQL را انجام دهید. 

با استفاده از ابزار مدیریت پایگاه داده یا دستورات SQL، دستوری برای ایجاد دیتابیس بنویسید. البته این‌کار را به صورت گرافیکی نیز می‌توان در دیتابیس اعمال کرد. مشخص کنید چه اطلاعاتی در پایگاه داده شما نیاز دارید و بر اساس آن جداول را ایجاد کنید. مثلا اگر در دیتابیس شما مشخصات دانشجو و استاد قرار است ذخیره شود باید دو جدول دانشجو و استاد را بسازید.

اطلاعات موجود برای هر سطر جدول باید دارای یک مقدار unique باشد، که به آن کلید اصلی می‌گویند. باید برای هر سطری که به جدول اضافه می‌شود یک id به عنوان کلید اصلی تعریف کنیم.

اگر نیاز به ارتباطات بین جداول دارید، کلیدهای خارجی روابط را تعریف کنید. کلید خارجی در واقع کلیدی است که در یک جدول دیگر، کلید اصلی‌ست و دو جدول به کمک این کلید می‌توانند بین هم ارتباط برقرار کنند.

داده‌های اولیه را به جداول اضافه کنید.

با استفاده از یک زبان برنامه‌نویسی مثل python یا جاوا یا php اتصال به دیتابیس را برقرار کنید و اطلاعات را مدیریت کنید.

این مراحل کلی هستند و بسته به نیازها و ابزارهایی که استفاده می‌کنید، جزئیات بیشتری ممکن است متغیر باشند. 

ساخت دیتابیس در cpanel

در محیط cPanel، شما می‌توانید از ابزارهای مربوط به پایگاه داده‌ها برای ایجاد و مدیریت دیتابیس‌های خود استفاده کنید. در زیر یک راهنمای کلی برای ساخت دیتابیس در cPanel آورده شده است:

ورود به cPanel

• وارد حساب cPanel خود شوید. اطلاعات ورود به cpanel را می‌توانید از طریق سرور میزبانی که خریداری کرده‌اید به دست آورید.
• در صفحه اصلی cPanel، به دنبال بخشی با عنوان "MySQL Databases" یا مشابه آن بگردید. این بخش معمولاً در قسمت "Databases" یا "Databases Tools" قرار دارد.
• وارد بخش "MySQL Databases" شوید و یک نام برای دیتابیس خود انتخاب کنید. برای مثال، "mydatabase".
• بر روی دکمه "Create Database" کلیک کنید.
• پس از ایجاد دیتابیس، باید یک کاربر به آن اضافه کنید. این کاربر مجوزهای لازم برای مدیریت دیتابیس را خواهد داشت.
• در بخش "MySQL Users" یک نام کاربری و یک رمز عبور انتخاب کنید، سپس بر روی دکمه "Create User" کلیک کنید.
• پس از ایجاد کاربر، به بخش "Add User to Database" بروید و یک کاربر و یک دیتابیس را انتخاب کنید.
• در این مرحله، می‌توانید مجوزهای مختلف را برای کاربر در دیتابیس تعیین کنید، مانند SELECT، INSERT، UPDATE و DELETE.
• تغییرات را ذخیره کنید، cPanel ممکن است یک فایل تنظیمات (configuration file) برای برنامه‌های شما ایجاد کند که شما باید این فایل را به‌روزرسانی کنید.

با انجام این مراحل، شما یک دیتابیس ایجاد کرده و یک کاربر با مجوزهای مورد نیاز را به آن افزوده‌اید. از این پس، می‌توانید از ابزارهای مدیریت دیتابیس موجود در cPanel برای مدیریت و کنترل دیتابیس خود استفاده کنید.
 

ساخت دیتابیس در mysql

 برای ایجاد یک دیتابیس MySQL، می‌توانید از دستورات SQL استفاده کنید. این دستورات را می‌توانید از طریق محیط ترمینال MySQL یا از طریق ابزارهای مدیریت گرافیکی مثل phpMyAdmin اجرا کنید. در زیر نحوه‌ ایجاد یک پایگاه داده در MySQL با استفاده از دستورات SQL نشان داده شده است:

ابتدا به سرور MySQL خود وصل شوید. این ممکن است از طریق ترمینال یا از طریق ابزارهای گرافیکی مانند MySQL Workbench باشد.

از دستور CREATE DATABASE برای ایجاد یک پایگاه داده استفاده کنید. 

CREATE DATABASE mydatabase; 

در اینجا، "mydatabase" نام دلخواه شما برای دیتابیس است. می‌توانید نام دیگری را انتخاب کنید.

برای استفاده از دیتابیس جدید ایجاد شده، از دستور USE استفاده کنید:

USE mydatabase; 

این دستور به MySQL می‌گوید که از این به بعد کل دستورات مربوط به دیتابیس جدید باشند.

بعد از اجرای دستورات بالا، تغییرات اعمال شده و پایگاه داده ایجاد شده است.
 

خروجی گرفتن از دیتابیس sql server

برای گرفتن خروجی از یک دیتابیس SQL Server، شما می‌توانید از دستورات SQL استفاده کنید.

ابتدا به دیتابیس مورد نظر خود متصل شوید. 

از دستور SELECT برای استخراج اطلاعات از جداول دیتابیس استفاده کنید. مثال:

SELECT * FROM TableName; 

می‌توان دستور استخراج را طوری تغییر داد که دقیقا مطالبی را که ما نیاز داریم بتوانیم از دیتابیس استخراج کنیم و در محیطی که در حال برنامه نویسی هستیم آن را نمایش دهیم.

در واقع به این دستورات query می‌گویند که شما با یادگیری sql، می‌توانید طریقه درست query نویسی را بیاموزید و به کمک آن می توانید در دیتابیس یک عضو اضافه یا کم کنید یا چیزی را تغییر دهید.

آموزش بک‌آپ‌گیری از دیتابیس sql

در ابتدا پنجره SQL Server Management Studio را باز کرده و در قسمت Object Explorer با ورود به بخش databases، بر روی دیتابیس مورد نظر کلیک راست کرده و از منوی Task گزینه Backup را انتخاب کنید.

نوع بک‌آپ را مشخص کنید و سپس گزینه Add را انتخاب کنید

نکته قابل توجه اینکه جهت بک‌آپ‌گیری از Transaction Logها و محتوای Files and Groups می‌بایست Recovery Model دیتابیس مورد نظر، در حالت Full قرار داشته باشد.

جهت تغییر Recovery Model، بر روی دیتابیس مورد نظر Properties گرفته و در تب Option گزینه Recovery Model را تغییر می‌دهیم.

در ادامه می‌بایست محل ذخیره و نام بک‌آپ backup را مشخص کرد.

توجه داشته باشید فایل بک‌آپ را حتما می‌بایست با پسوند bak ذخیره نمایید. در ادامه بر روی دکمه Ok کلیک نمایید تا بک‌آپ‌گیری تمام شود.

سخن پایانی

در این مقاله سعی شده تا شما را با مفهوم پایگاه داده و آموزش کار با دیتابیس در پایتون آشنا سازیم. در هر حوزه‌ای که برنامه‌نویسی کنید شما نیاز به یک محیط برای ذخیره‌سازی داده‌ها دارید که خودبه‌خود شما را نیازمند به استفاده از یک پایگاه داده قدرتمند می‌سازد. پس یادگیری استفاده از یک پایگاه داده برای شما ضروری است. شما در کلاس‌های حضوری یا آنلاین پل استار می‌توانید کار با انواع پایگاه داده را بیاموزید و با اتصال آن به زبان برنامه‌نویسی، خروجی‌های مورد نظر خود را داشته باشید.

در صورت علاقمندی برای یادگیری فرزندتان در زمینه برنامه نویسی، می توانید از دوره پل استار با عنوان آموزش برنامه نویسی برای کودکان استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر با مشاورین ما در ارتباط باشید.